“นิโคติน” สารเสพติดที่มีในบุหรี่
นิโคติน (Nicotine) เป็นสารประกอบชนิดหนึ่งที่พบในใบยาสูบ ซึ่งเป็นพืชที่ใช้ผลิตบุหรี่, ซิการ์, และผลิตภัณฑ์ยาสูบต่างๆ โดยนิโคตินเป็นสารที่ทำให้ผู้สูบบุหรี่เกิดอาการเสพติด และเป็นหนึ่งในสารหลักที่ส่งผลต่อร่างกายเมื่อเราสูบบุหรี่
นิโคติน พบได้ในปริมาณสูงในใบยาสูบ และเมื่อถูกเผาไหม้ในกระบวนการสูบบุหรี่, มันจะถูกปล่อยเข้าสู่ร่างกายผ่านทางการหายใจเข้าสู่ปอด จากนั้นจะดูดซึมเข้าสู่กระแสเลือดและไปยังสมอง
การทำงานของนิโคตินในร่างกาย
เมื่อสูบบุหรี่, นิโคตินจะเข้าสู่กระแสเลือดในเวลาเพียงไม่กี่วินาที และกระจายไปยังสมอง ซึ่งมีผลต่อระบบประสาทส่วนกลาง โดยมีการทำงานในลักษณะดังนี้
1. กระตุ้นการหลั่งสารเคมีในสมอง
นิโคตินกระตุ้นให้สมองหลั่งสารโดพามีน (dopamine), ซึ่งเป็นสารเคมีที่เกี่ยวข้องกับความรู้สึกดี, ความพึงพอใจ, และความสุข การหลั่งโดพามีนทำให้ผู้สูบบุหรี่รู้สึก “ดีขึ้น” ชั่วขณะหนึ่ง และเป็นสาเหตุที่ทำให้การสูบบุหรี่มีความเสพติด
2.เพิ่มการไหลเวียนของเลือด
นิโคตินสามารถเพิ่มการไหลเวียนของเลือดและทำให้หัวใจเต้นเร็วขึ้น เพราะมันกระตุ้นให้ร่างกายผลิตอะดรีนาลีน (adrenaline) ซึ่งเป็นฮอร์โมนที่ทำให้ร่างกายตื่นตัวและพร้อมต่อสู้หรือหนีภัย
3.เพิ่มระดับการปล่อยสารเคมีอื่นๆ
นิโคตินยังมีผลต่อการปล่อยสารเคมีอื่นๆ ในสมอง เช่น เซโรโทนิน (serotonin) ซึ่งช่วยในการควบคุมอารมณ์และการนอนหลับ ทำให้ผู้สูบบุหรี่บางคนรู้สึกผ่อนคลาย หรือลดความเครียดเมื่อสูบบุหรี่
สิ่งที่นิโคตินมอบให้ร่างกาย
แม้ว่านิโคตินจะเป็นสารเสพติดที่มีผลเสียต่อร่างกาย แต่ในขณะเดียวกัน มันก็มีผลที่ทำให้บางคนรู้สึก “ดีขึ้น” ดังนี้
1.การกระตุ้นและความรู้สึกดี
การสูบบุหรี่ทำให้เกิดความรู้สึกของการผ่อนคลายหรือการกระตุ้นจากสารนิโคติน ซึ่งบางคนอาจรู้สึกดีขึ้นหลังจากสูบบุหรี่ เนื่องจากการหลั่งสารเคมีที่ทำให้สมองรู้สึก “มีความสุข”
2.การบรรเทาความเครียด
หลายคนใช้บุหรี่ในการบรรเทาความเครียดและความวิตกกังวล เนื่องจากนิโคตินมีผลในการเพิ่มสารเคมีในสมองที่ช่วยให้อารมณ์ดีขึ้นและลดความเครียดในชั่วขณะ
3.ความกระตือรือร้น
นิโคตินสามารถทำให้ร่างกายรู้สึกตื่นตัวและเพิ่มความสนใจ เพราะมันกระตุ้นการทำงานของระบบประสาทและเพิ่มอัตราการเต้นของหัวใจ
ผลเสียของ นิโคติน
แม้จะมีผลกระตุ้นที่ทำให้ผู้สูบบุหรี่รู้สึกดีขึ้นในระยะสั้น แต่ผลเสียจากการติดนิโคตินและการสูบบุหรี่มักจะมีผลระยะยาวและรุนแรงต่อร่างกาย ดังนี้
การเสพติด
นิโคตินเป็นสารเสพติดที่ทำให้เกิดการพึ่งพาทางร่างกายและจิตใจ เมื่อใช้ไปนานๆ ร่างกายจะเริ่มพึ่งพานิโคตินเพื่อให้ได้ความรู้สึกดี และเมื่อขาดนิโคตินจะเกิดอาการถอน เช่น หงุดหงิด, ความวิตกกังวล, และอาการทางกายต่างๆ
การทำลายระบบหายใจ
แม้ว่า นิโคติน จะไม่ใช่สารก่อ มะเร็ง โดยตรง แต่การสูบบุหรี่ซึ่งมีนิโคตินเป็นส่วนหนึ่งนั้นจะนำไปสู่การเสพสารพิษที่เกิดจากการเผาไหม้ เช่น ทาร์ (tar) และ คาร์บอนมอนอกไซด์ ซึ่งทำให้เกิดโรคทางเดินหายใจและโรคปอด เช่น มะเร็งปอด, โรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง (COPD), และโรคหลอดลมอักเสบเรื้อรัง
โรคหัวใจและหลอดเลือด
การสูบบุหรี่และการเสพติดนิโคตินจะเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดโรคหลอดเลือดหัวใจและโรคหัวใจขาดเลือด เนื่องจากนิโคตินกระตุ้นให้หลอดเลือดหดตัวและเพิ่มความดันโลหิต ทำให้เพิ่มความเสี่ยงต่อโรคหลอดเลือดและหัวใจ
อันตรายต่อการตั้งครรภ์ และ ทารก
การสูบบุหรี่ในระหว่างตั้งครรภ์ทำให้เกิดอันตรายต่อสุขภาพของแม่และทารก รวมถึงความเสี่ยงในการแท้งบุตร, การคลอดก่อนกำหนด, และความผิดปกติในการพัฒนาของทารก เช่น น้ำหนักตัวน้อย และปัญหาการพัฒนาทางสมอง
ผลกระทบต่อระบบประสาท
นิโคติน มีผลต่อสมองและระบบประสาท, การเสพติดทำให้สมองไม่สามารถทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพเมื่อขาดนิโคติน ซึ่งจะนำไปสู่การสูญเสียความสามารถในการคิดและความจำระยะยาว
เสี่ยงต่อมะเร็ง
แม้ว่า นิโคติน จะไม่ใช่สาเหตุหลักของมะเร็ง แต่การสูบบุหรี่ที่มีนิโคตินเป็นส่วนประกอบหลักจะเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดมะเร็งต่างๆ โดยเฉพาะมะเร็งปอด, มะเร็งช่องปาก, และมะเร็งคอหอย
นิโคติน เป็นสารที่มีทั้งผลดี และ ผลเสียกับร่างกาย ในระยะสั้นมันสามารถทำให้ผู้สูบบุหรี่รู้สึกดีขึ้นและผ่อนคลาย แต่ผลเสียระยะยาวของนิโคตินนั้นมีความเสี่ยงสูงต่อสุขภาพ เช่น การเสพติด, โรคทางเดินหายใจ, โรคหัวใจ, และมะเร็งต่างๆ การเลิกบุหรี่ จึงเป็นสิ่งที่สำคัญมากเพื่อการรักษาสุขภาพให้ยั่งยืน
ในช่วงของการหักดิบ ตั้งใจเลิกสูบบุหรี่ สิ่งที่มักเป็นปัญหาคือ อาการถอนนิโคติน ซึ่งเป็นสิ่งที่สร้างความทรมานมากๆ
